XVII საუკუნის დასაწყისში ქართლი და კახეთი ირანის ქვეშევრდომებად ითვლებოდნენ.
კახეთის მესვეურები გარეგნულად შაჰის ერთგულებას აჩვენებდნენ, ფარულად კი
აჯანყებისათვის ემზადებოდნენ. ამ საქმეს სათავეში ედგა ქეთევან
დედოფალი.
ქეთევან დედოფალი იყო აშოთან მუხრან ბატონის ასული და კახეთის
მეფის, ალექსანდრეს, უფროსი ვაჟის - დავითის - მეუღლე. დავითი 1602 წელს
გარდაიცვალა. 1606 წლის გაზაფხულზე ქეთევანის თხოვნით შაჰ-აბასმა კახეთის მეფედ
ქრისტიანი თეიმურაზი (თეიმურაზ II) დაამტკიცა. თეიმურაზი გამეფებისას 16 წლის იყო.
სამეფოს ფაქტობრივად ქეთევანი განაგებდა.
შაჰ-აბასმა განიზრახა ერთხელ და
სამუდამოდ გადაეწყვიტა საქართველოს საკითხი. მან ჯერ ქართველების მორალური გატეხვა
განისაზღვრა და ქეთევან დედოფალს მოსთხოვა მუსულმანობის მიღება, რაზეც ქეთევან
დედოფალმა მრავალგზის უარი განაცხადა. დედოფალი ქეთევანი უდიდესი სახელითა და
გავლენით სარგებლობდა ხალხში. შაჰმა იცოდა, თუკი დედოფალი გამაჰმადიანდებოდა, ეს
ირანის შაჰის უდიდესი გამარჯვება იქნებოდა. მუქარამ ვერ გაჭრა, ვერაფრით აიძულა
მრისხანე შაჰმა ქეთევანი გამაჰმადიანებულიყო.
1624 წლის 12 სექტემბერს
შირაზში ქეთევან დედოფალი სიკვდილით დასაჯეს. მზეთუნახავი დედოფალი საჯაროდ აწამეს
გახურებული შანთებით. ქართველმა დედოფალმა წამებისას დიდი სიმტკიცე
გამოიჩინა.
ქართულმა ეკლესიამ სამშობლოსათვის წამებული დედოფალი წმინდანად
შერაცხა. თეიმურაზ მეფემ დედას უძღვნა პოემა: “წამება ქეთევან დედოფლისა”.
|
