ჯვაროსნული ომები იყო დასავლეთ ევროპული
ქრისტიანული ერის რელიგიურად და ეკონომიურად მოტივირებული ომები.
საფუძველი ჩაეყარა მეთერთმეტე საუკუნის დასაწყისში, როცა ბიზანტიის
კეისარმა, ალექსი I კომნენოსმა, სელჩუკების წინააღმდეგ ბრძოლაში
დახმარებისათვის მიმართა ევროპას. ამას მოჰყვა რომის პაპის ურბან II-ის
გადაწყვეტილება, რომელიც 1095 წელს წმინდა მიწის, იერუსალიმის, ურწმუნოთა
ხელიდან გათავისუფლებას მოითხოვდა.
პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა
პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა
განხორციელდა 1095 წელს რომის პაპი ურბან II-ის ინიციატივით მუსულმანთაგან
წმინდა ქალაქი იერუსალიმისა და წმინდა მიწის გასანთავისუფლებლად.
თავდაპირველად პაპის მიმართვა მხოლოდ საფრანგეთის რაინდებს გაეგზავნა,
თუმცა შემდეგში ლაშქრობა სრულმასშტაბიან სამხედრო კამპანიად გადაიქცა,
ხოლო ამ იდეამ მთელი დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოები მოიცვა. ყველა
ეროვნების რაინდები უბრალო ხალხთან ერთად აღმოსავლეთისკენ დაიძრნენ
ხმელეთითა და ზღვით და 1099 წლის ივლისში იერუსალი აიღეს. ამ ლაშქრობისას
დაარსდა იერუსალიმის სამეფო და სხვა ქრისტიანული სახელმწიფოები მის
გარშემო.
იერუსალიმის სამეფო
იერუსალიმის სამეფო, დასავლეთევროპული
ყაიდის უმსხვილესი სამხედრო-ფეოდალური სახელმწიფო, რომელიც დაარსდა
ჯვაროსანთა პირველი ლაშქრობის დროს, ჯვაროსნების მიერ 1099 იერუსალიმის
აღების შემდეგ. იერუსალიმის სამეფოსთან ვასალურ დამოკიდებულებაში იყო 3
ფეოდალური სამთავრო - ანტიოქიის სამთავრო, ედესისა და ტრიპოლის
საგრაფოები. იერუსალიმის სამეფოს პირველი მეფე იყო გოდრუა ბეიონელი.
მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა
მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა (1145–1149) —
ჯვაროსნების მეორე ლაშქრობა ევროპიდან, რომელიც 1145 წელს დაიწყო, წინა
წელს ედესას დაცემის გამო. ედესა პირველი სამთავრო იყო შექმნილი პირველი
ჯვაროსნული ლაშქრობის შედეგად (1095-1099) და ასევე პირველი, რომელიც
დაეცა. მეორე ლაშქრობა პაპმა ევგენი III-მ გამოაცხადა, და ასევე პირველი
ლაშქრობა იყო, რომელსაც ევროპელი მეფეები ხელმძღვანელობდნენ, კერძოდ, ლუი
VII (საფრანგეთი) და კონრად III (გერმანია), რამდენიმე სხვა ევროპელი
დიდგვაროვანის დახმარებით. ორი მეფის არმიამ დამოუკიდებლად გადაჭრა ევროპა
და ოდნავ შეფერხდა ბიზანტიის იმპერატორი მანუელ I კომნენუსის მიერ;
ბიზანტიის ტერიტორიის გადაჭრის შემდეგ, ორივე არმია დამოუკიდებლად
დაამარცხეს თურქ-სელჩუკებმა. ლუიმ და კონრადმა მათი არმიების ნარჩენებით
იერუსალიმში ჩასვლა მოახერხეს და , 1148 წელს, დამასკოზე უშედეგო იერიში
მიიტანეს. ეს ლაშქრობა დიდი წარუმატებლობა იყო ჯვაროსნებისთვის და დიდი
გამარჯვება მაჰმადიანებისთვის. მას შედეგად იერუსალიმის დაცემა და XII
საუკუნეში მესამე ჯვაროსნული ლაშქრობა მოჰყვა.
ისტორია
1144 წელს სირიელმა და თურქმა
დამპყრობლებმა გაანთავისუფლეს ალეპო და შეიჭრნენ ედესის სამთავროში. მცირე
ხნის ალყის შემდეგ, 1144 წლის 24 დეკემბერს ქალაქი ედესა დაეცა. ამას
მოჰყვა მთელი ედესის სამთავროს ოკუპაცია მუსლიმთა მიერ. ამით ჯვარსანთა
სამეფოებს, ჩრდოლო-აღმოსავლეთით მოეშალათ უმნიშვნელოვანესი დამცავი
პლაცტარმი. გარდა ამისა ედესა მდებარეობდა სავაჭროდ მეტად ხელსაყრელ
ადგილას სადაც თურქი, არაბი და ევროპელი ვაჭრები ერთად იყრიდნენ თავს.
ამის გარდა მუსლიმთა თარეში გახშირდა ანტიოქიისა და ტრიპოლის სამეფოებშიც.
საჭირო გახდა მოწყობილიყო ახალი ჯვაროსნული ლაშქრობა.
რომის პაპმა ევგენი III-მ ევროპის
მონარქებს მოუწოდა მოეწყოთ ლაშქრობა და გადაერჩინათ ჯვაროსანთა
სამფლობელოები აღმოსავლეთში. პაპის მოწოდებას გამოეხმაურა ევროპის ორი
უძლიერესი სახელმწიფოს მონარქები, საფრანგეთიდან ლუი VII და გერმანიიდან
შტაუფენთა დინასტიის ფუძემდებელი კონრად III. გერმანული არმია საკმაოდ
მრავალრიცხოვანი და ორგანიზებული იყო. ფრანგთა არმია კი არ იყო
მობილიზირებული, მაგრამ იყო მრავალრიცხოვანი. ფრანგული ძალების დიდი
რაოდენობა გლეხებს წარმოადგენდა.
ჯვაროსანთა ძალები 1146 წელს დაიძრნენ.
გერმანული არმია მეციდან გაემართა მცირე აზიისაკენ. მათ ფეხით გაიარეს
ჩეხეთი, უნგრეთი, ბულგარეთი, ბიზანტია და გადავიდნენ მცირე აზიაში.
გერმანული ძალები ნელა და დიდი დანაკარგებით მიიწევდა წინ. ყველგან
დათარეშობდნენ თურქული რაზმები, რომლებიც ხშირ შემთხვევაში მოულოდნელად
თავს ესხმოდნენ გერმანელთა რაზმებს. საბოლოოდ გერმანულმა რაზმებმა
ჩააღწიეს ხმელთაშუა ზღვის საპორტო ქალაქ ატოლიაში (დღეისთვის ანტალია) და
ზღვით გაემართნენ ანტიოქიაში.
რაც შეეხებათ ფრანგებს ისინი ზღვის
გავლით ჩავიდნენ, იერუსალიმის სამეფოს საპორტო ქალაქ აკრაში. ფრანგმა
რაინდებმა სულ მალე გლეხები ბედის ანაბარა მიატოვეს. გლეხების დიდი
რაოდენობა თურქებმა ამოხოცეს, ნაწილმა კი მუსულმანობა მიიღო და გადავიდა
თურქთა მხარეს.
კონრადმა და ლუიმ მიიღეს გადაწყვეტილება,
რომ აეღოთ დამასკო. ლაშქრობა დამასკოსკენ 1148 წლის ივლისში დაიწყო.
ჯვაროსნებს სულ 50000 კაცი ჰყავდათ, თურქებს კი ბევრად მცირე. შეტევა და
ალყა დამასკოზე 1148 წლის 23 ივლისს დაიწყო. ქალაქი კარგად იყო დაცული. 4
დღის განმავლობაში მიმდინარეობდა ქალაქზე იერიში, თუმცა 27 ივლისს
ჯვაროსნებმა ქალაქს ალყა მოხსნეს და აკრისკენ გაემართნენ. ალყის მოხსნის
მთავარი მიზეზი უსახსრობა გახლდათ. ჯვაროსნებს არც საკმარისი საჭმელი და
არც წყალი აღმოაჩნდათ.
შემოდგომაზე შეტევა ხმელთაშუა ზღვის
ქალაქ ასკალინზე დაიგეგმა, თუმცა უკვე გულგატეხილი კონრადი და ლუი აღარ
იყვნენ დარწმუნებულნი თავის ძალებში და ამიტომ 1149 წლის დასაწისში ორივე
მონარქმა წმინდა მიწა სახელგატეხილმა დატოვა.
ამას მოჰყვა მუსლიმთა გაძლიერება და 1174
წელს ერთიან სამეფოდ ჩამოყალიბება, რაც 1187 წელს მუსლიმთა მიერ
იერუსალიმის აღებით დამთავრდა.
დაწვრილებითი ინფორმაცია ამ თამაშის შესახებ შეიტყვეთ სრულიადში 
